ارزش گذاری آبهای زیرزمینی در بهره برداریهای کشاورزی گندم کاران شهرستان خاتم در استان یزد(بخش هرات)

کشور ایران با متوسط بارندگی 250 میلیمتر در سال با مسأله کم آبی و توزیع غیر یک نواخت در زمینه منابع آبی روبه رو است. مصرف آب در بخش کشاورزی حدود 90 درصد از مصارف آبی کشور را در بر می گیرد، از این رو ارزش گذاری اقتصادی آب در مصارف کشاورزی، یکی از مهمترین اولویتها در زمینه مدیریت منابع آب می‌باشد. در این تحقیق با توجه به فواید روشهای محاسبه ارزش اقتصادی آب، از روش مبتنی بر پایه تابع رفاه اجتماعی، ارزش اقتصادی آب گندم کاران شهرستان خاتم یزد (بخش هرات) محاسبه و تحلیل اقتصادی گردید. آمار‌ها و اطلاعات مورد نیاز از 100  پرسش نامه با استفاده از روش نمونه گیری خوشه‌ای دو مرحله‌ای در سال زراعی 1387 و آمارنامه‌های کشاورزی شهرستان خاتم و استان یزد جمع‌آوری شد و جهت برازش و تخمین توابع از نرم‌افزار Eviews5 استفاده شده است. نتایج آشکار می‌سازند که بازده نزولی نسبت به مقیاس در منطقه برقرار است و تولید نهایی عوامل تولیدی آب )متر مکعب)، نیروی کار (نفر روز) و سموم دفع آفات نباتی و گیاهی(کیلوگرم) به ترتیب برابر4/1 و 65 و 1113 کیلوگرم به ازای واحد به کارگرفته شده است.  همچنین تولیدکنندگان حاضرند 228/0 واحد آب و 0067/0 واحد آب از دست بدهند تا به ترتیب یک واحد بیشتر از نهاده­های نیروی کار و سموم استفاده کنند. تولید آخرین واحد پولی صرف شده روی عاملهای تولیدی آب (مترمکعب)، نیروی کار(نفر روز) و سموم(کیلو گرم) به ترتیب برابر 0049/0، 0005/0 و 0159/0 واحد بر ریال به دست آمد. نتایج، قیمت واقعی اقتصادی هر متر مکعب آب را 12593 ریال نشان می­دهند که با قیمت حال حاضر منطقه (4/277ریال) تفاوت زیادی دارد که منجر به برداشت بیش از حد از منابع آبهای زیرزمینی منطقه می­گردد. همچنین قیمت سایه­ای نیروی کار 604500 ریال و سموم دفع آفات 10350900 ریال برآورد گردیده است. در این بررسی کشش قیمتی و درآمدی تقاضای مشتق شده عامل تولیدی آب برابر 33/15 و 329/45 واحد حاصل گردید.